Cốm - Thức quà tinh tế, nét đẹp văn hóa lâu đời của người Hà Nội

25/03/2024 16:30

Nói đến văn hóa ẩm thực Hà Nội, những người am hiểu chắc chắn sẽ nói đến cốm như một điều rất tự nhiên. Cốm Hà Nội tuy bình dị, mộc mạc nhưng lại là thức quà đồng quê khó bỏ lỡ khi du lịch Hà Nội. Hương vị cốm nồng nàn, mùi ngọt bùi là hồn thu và hồi ức đẹp của nhiều thế hệ người Việt.

Đôi nét về cốm Hà Nội

Cốm là đặc sản Hà Nội được làm từ lúa nếp non thơm phức. Lúa nếp cái hoa vàng thường được ưu tiên để tạo nên hương vị độc đáo của cốm. Ngoài ra, có thể sử dụng nhiều loại lúa nếp khác như lúa nếp thơm, lúa lương phượng, lúa nếp hoa…

Cốm Hà Nội không phải mùa nào cũng có, nó chỉ được bày bán từ tháng 8 đến tháng 11. Tuy nhiên, cốm ngon nhất vẫn là những hạt cốm vào cuối thu tháng 9. Đây là lúc tiết trời miền Bắc dần chuyển lạnh, tinh hoa đất trời kết đọng lại tạo ra những hạt cốm xanh dẻo dai không nơi nào có được. Mỗi hạt cốm thơm mang hương vị sữa non, trải qua nhiều công đoạn chế biến tỉ mỉ để tạo ra mẻ cốm đặc trưng. Lúa nếp sau khi rang sẽ được giã, sàng sảy sạch vỏ trấu và hấp thụ hương vị từ lá cốm.

Cốm Hà Nội có màu xanh mạ pha ánh vàng đặc trưng, đó là màu của lá lúa non nhuộm cho từng hạt cốm. Được bao bọc bởi lá sen ở phía ngoài, tạo nên hương thơm thoang thoảng bởi sự hòa quyện giữa mùi thơm của những hạt cốm cùng chút hương xanh của lá sen. Ngoài ra, cốm còn được ướp hương với lúa nếp, lá dứa, lá sen già và cả hương đồng gió nội. Dùng cốm Hà Nội để làm quà tặng cũng giống như ta đang cùng nhau chia sẻ vẻ đẹp dịu dàng của mùa thu Hà Nội.

Người sành ăn, không bao giờ mua quá nhiều cốm, họ chỉ mua từng chút một, tầm 1 đến 2 lạng nhâm nhi dần. Bởi, cốm ấy, giữ độ dẻo chỉ có tầm ngót nghét 1 ngày, không có chất bảo quản nên để lâu cũng khó.

 (Ảnh: Sưu tầm)

Món ngon từ hạt cốm Hà Nội

Cốm Hà Nội được chế biến thành rất nhiều món ăn khác nhau như: bánh cốm, chả cốm, xôi cốm, chè cốm dẻo, cốm xào, chuối tiêu chấm cốm, cốm dẹp trộn dừa dẻo… Mỗi món ăn đều mang đến những hương vị đặc trưng làm mê mẩn thực khách. Bạn có thể cân nhắc dựa trên khẩu vị, nhu cầu của gia đình để lựa chọn món ăn chế biến từ cốm thơm ngon, hấp dẫn nhất. 

Xôi cốm (Ảnh: Sưu tầm)

Phải nói là dân ta rất sáng tạo, có từ hạt cốm nhỏ nhắn mà làm được biết bao món ngon. Thế mới ngẫm, dù rằng công nghiệp hóa bao món xa hoa lạ lẫm, nhưng cốm chả bao giờ lo bị mất vị thế, vì ngay từ những món ăn khác, đã thấy cốm ẩn hiện rồi.

Chả cốm (Ảnh: Sưu tầm)

Chả cốm - món này hợp với đủ thứ, kẹp bánh mì, ăn cùng bún phở, làm cùng bún đậu. Chả cốm ngon thấy từng hạt cốm nấp trong mình chả, xen lẫn thớ thịt giã trắng hồng là một màu xanh ngọc biếc.

Thạch cốm (Ảnh: Sưu tầm)

Ngoài ra từ cốm có thể chế biến thành cốm xào: Hương vị đậm đà, ngọt ngào và dẻo thơm của cốm xào quyện hòa.

Chè cốm Hà Nội: Chè bùi ngậy với hạt cốm, nước cốt dừa, hạt sen và bột sắn.

Rượu cốm Hà Nội: Rượu cốm lên men từ cốm tươi, mang hơi sữa và màu xanh đặc biệt.

Bia cốm Hà Nội: Bia từ gạo tám thơm, cốm, lúa mạch, hoa bia và lá nếp, nhẹ nhàng từ 4,5 – 5 độ.

Cốm xào dừa Hà Nội: Mềm dẻo, hòa quện hương vị dừa béo và cốm ngọt thơm.

Kẹo cốm Hà Nội: Hương thơm mè, cốm, vani và vị ngọt của mạch nha cùng đường.

Những địa chỉ bán cốm Hà Nội chuẩn vị truyền thống

Cốm có thể được bán ở rất nhiều nơi, tuy nhiên những người “sành ăn” chỉ lựa chọn cốm tại những địa chỉ uy tín. Khi đó, cốm không chỉ có mùi thơm nếp non đặc trưng mà còn hương vị rất mềm dẻo. 

Cốm làng Vòng bà Cận số 19, ngõ 85 đường Xuân Thuỷ (Cầu Giấy, Hà Nội): Đây là một trong những địa điểm quen thuộc của những người “sành ăn” cốm. Đến với địa điểm này, bạn không chỉ được mua sản phẩm cốm tươi ngon mà còn có thể tự tay trải nghiệm nghề làm cốm, cảm nhận những giá trị văn hóa trong từng hạt cốm.

Cốm Vòng Huy Linh ở đường Trần Thái Tông, thuộc phường Dịch Vọng Hậu, (Cầu Giấy, Hà Nội): Hương vị của cốm tại đây mang đậm chất truyền thống, khi ăn có vị dẻo, thơm, ngọt thanh. Sử dụng những chiếc lá sen để đóng gói cốm vô cùng cẩn thận và tỉ mỉ.

Những địa chỉ bán cốm Hà Nội chuẩn vị truyền thống - 3

Hiện nay có rất nhiều địa chỉ bán cốm Hà Nội cho bạn dễ dàng lựa chọn. Ảnh: Internet

Cốm Vòng cô Mận ở số 44, ngách 86 Trần Thái Tông (Cầu Giấy, Hà Nội): Để mua được cốm làng Vòng dẻo và thơm nhiều người thường chọn đến với quán cô Mận. Qua bàn tay chế biến khéo léo của nghệ nhân làng cốm, thực khách có thể sử dụng những hạt cốm dẻo thơm để chế biến nên nhiều món ăn ngon như: xôi cốm, chả cốm, chè cốm, bánh cốm…

Cốm Nguyên Ninh ở số 11 Hàng Than, phường Nguyễn Trung Trực (Ba Đình, Hà Nội): Cửa hàng cốm Nguyên Ninh là một trong những của hàng cốm có tuổi đời lâu nhất hiện tại ở Hà Nội. Điều đặc biệt của hàng bánh cốm này là vỏ bánh hoàn toàn không pha bột, chỉ làm bằng cốm nguyên chất và không xay để tránh mất hương vị đặc trưng của cốm.

Cốm mộc Lê Gia ở số nhà 2 ngõ 59 Mễ Trì (Nam Từ Liêm, Hà Nội): Đây là một trong số ít các cơ sở bán cốm ở Hà Nội vẫn còn lưu giữ hương vị cốm chuẩn thời xưa. Tại đây, khách hàng có thể lựa chọn rất nhiều loại cốm đa dạng như: cốm sấy khô, cốm tươi…

Huyền My (t/h)